Prawnik Zawiercie – Elementy formalne decyzji administracyjnej
Prawnik Zawiercie – Porady prawne Zawiercie – SALVOIURE – www.salvoiure.pl
Elementy formalne decyzji administracyjnej określa przepis art. 107 § 1 KPA. Składniki decyzji wymienione w przedmiotowym artykule służą ustaleniu szeregu faktów prawotwórczych. Oznaczenie organu pozwala przykładowo na ocenę, czy zachowane zostały przepisy regulujące właściwość rzeczową, miejscową oraz instancyjną[1]. Według tego przepisu, obligatoryjnymi składnikami decyzji administracyjnej są:
- oznaczenie organu wydającego decyzję oraz data i miejsce jej wydania,
- oznaczenie adresata lub adresatów decyzji,
- podstawa prawna z przywołaniem konkretnego przepisu prawa,
- rozstrzygnięcie,
- uzasadnienie faktyczne i prawne,
- pouczenie o przysługującym prawie do odwołania lub informacja, iż decyzja jest ostateczna w administracyjnym toku postępowania i nie przysługuje od niej odwołanie lecz skarga do sądu administracyjnego,
- podpis osoby uprawnionej do reprezentowania organu (imię i nazwisko) wraz z podaniem stanowiska służbowego (w przypadku decyzji wydanej przez organ kolegialny podpisy muszą złożyć wszyscy członkowie tego organu; wyjątki od tej zasady mogą być ustanawiane jedynie przez przepisy ustrojowe rangi ustawowej[2]).
Wobec braku wyraźnego postanowienia w tej kwestii należy przyjąć, że powyższy przepis ma zastosowanie do decyzji pisemnych i decyzji ogłoszonych ustnie[3], z tym że w odniesieniu do decyzji ustnych niektóre wymagania określone w przedmiotowym przepisie z natury rzeczy nie będą mogły być spełnione, np. podpis osoby upoważnionej do wydania decyzji.
Przepis art. 107 § 1 KPA określa składniki decyzji typowej (standardowej). Zgodnie bowiem z przepisem art. 107 § 2 KPA przepisy szczególne mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać decyzja.
Należy przyjąć, że decyzja, która nie zawiera wszystkich składników wymienionych w przedmiotowym przepisie lub też w przepisach szczególnych, jest decyzją wadliwą. W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że minimum wymagań formalnych, jakie powinna spełniać decyzja, to: oznaczenie organu wydającego akt, wskazanie adresata aktu, rozstrzygnięcie o istocie sprawy oraz podpis osoby działającej w imieniu organu[4]. Uznanie przez NSA, że tylko niektóre elementy decyzji wymienione w przepisie art. 107 KPA mają charakter elementów koniecznych dla zakwalifikowania danego aktu jako decyzji administracyjnej było uzasadnione tym, że organy administracji publicznej unikały stosowania formy decyzji administracyjnej w błędnym przeświadczeniu, że brak niektórych elementów decyzji wymaganych przez powyższy przepis czyni rozstrzygnięcie jedynie niewiążącą prawnie informacją. W świetle przytoczonego wyroku każde pismo organu administracji publicznej, które zawiera w swej treści powyższe elementy, powinno być kwalifikowane jako decyzja administracyjna w rozumieniu art. 104 KPA, o ile dotyczy sprawy administracyjnej[5].
W literaturze ugruntowany jest pogląd, że to treść, a nie forma, przesądza o tym, czy dany akt jest decyzją administracyjną. Jeżeli więc sprawa administracyjna podlega załatwieniu w drodze decyzji, to za decyzję należy uznać pismo organu rozstrzygającego, zawierające co najmniej oznaczenie tego organu, oznaczenie adresata aktu, rozstrzygnięcie w sprawie oraz podpis upoważnionego pracownika organu, gdyż spełnia to minimum podstawowych warunków wymienionych w art. 107 § 1 KPA. Uchybienia w formalnej zawartości decyzji stanowią podstawę do złożenia odwołania do organu nadrzędnego lub skargi do sądu administracyjnego. Na powodzenie może liczyć wskazanie uchybienia formalnego lub uchybienia w trakcie postępowania administracyjnego (uchybienie proceduralne), które może mieć istotny wpływ na wynik postępowania i treść decyzji[6].
Z drugiej strony w orzecznictwie podkreśla się, że brak niektórych składników nie zezwala na zakwalifikowanie danego rozstrzygnięcia (pisma) jako decyzji administracyjnej[7]. Z orzecznictwa sądowego płynie wniosek, że istnienie niektórych składników wymienionych w art. 107 KPA jest koniecznym i wystarczającym warunkiem stwierdzenia bytu decyzji, brak zaś niektórych tylko z tych składników jest podstawą do stwierdzenia wad decyzji, w tym tzw. wad kwalifikowanych. Z tego płynie dalszy wniosek, że pewne składniki decyzji mają większą doniosłość prawną od pozostałych, bowiem ich brak powoduje nieistnienie decyzji lub jej poważną wadę, gdy tymczasem brak niektórych elementów nie pozbawia pisma (rozstrzygnięcia) charakteru decyzji administracyjnej, lecz co najwyżej powoduje (nieistotną) wadę decyzji[8].
Analizując poszczególne składniki formalne decyzji administracyjnej, Kodeks postępowania administracyjnego wskazuje na pierwszym miejscu oznaczenie organu administracji publicznej, który ją wydał oraz datę i miejsce jej wydania. Oznaczenie organu polega na podaniu pełnej nazwy organu i jego siedziby (adresu). Brak oznaczenia organu pozbawia dany akt charakteru decyzji administracyjnej. Oznaczenie organu ma bowiem doniosłe znaczenie dla oceny, czy decyzję wydał właściwy organ administracji publicznej. Z kolei przez datę wydania decyzji należy rozumieć datę wydania decyzji na piśmie lub datę ogłoszenia decyzji ustnie, z tym że datą wydania decyzji pisemnej jest dzień podpisania decyzji zawierającej wymagane prawem składniki. Oznaczenie daty decyzji jest doniosłe z tego względu, że dla oceny legalności decyzji przez sąd administracyjny miarodajny jest stan prawny i faktyczny istniejący w dniu wydania decyzji. Przepisy prawa nie wiążą z dniem wydania decyzji pisemnej skutków prawnych, bowiem decyzja taka wywołuje skutki z dniem jej doręczenia. Jednakże decyzja ustna wywołuje skutki prawne z dniem jej ogłoszenia stronie. Błędne oznaczenie daty wydania decyzji może być przedmiotem sprostowania, natomiast brak tej daty nie pozbawia pisma charakteru decyzji administracyjnej, lecz stanowi wadliwość, która może być usunięta w trybie art. 113 KPA[9].
Decyzja powinna zawierać oznaczenie strony lub stron. Oznaczenie strony będącej osobą fizyczną polega na podaniu jej imienia (imion) oraz nazwiska i miejsca zamieszkania, a także ewentualnie innych danych (np. PESEL, NIP), zaś w odniesieniu do osób prawnych, państwowych jednostek organizacyjnych i organizacji społecznych nieposiadających osobowości prawnej – ich nazwę oraz siedzibę[10]. Brak oznaczenia strony pociąga za sobą brak decyzji[11]. W przypadku zaś, gdy błąd w oznaczeniu strony polega na oczywiście mylnym podaniu nazwiska lub imienia albo adresu zamieszkania strony, to decyzja może być sprostowana w trybie art. 113 § 1 KPA. W przypadku natomiast, gdy jako stronę oznaczono podmiot, który nie był i nie może być stroną postępowania, bowiem postępowanie nie dotyczyło jego interesu prawnego lub obowiązku, to taka decyzja jest obarczona wadą, o której mowa w art. 156 § 1 pkt 4 KPA, czyli że decyzja została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie; w przypadku wielości stron postępowania oznaczenie jako strony osoby, która nie jest i nie może być stroną powoduje kwalifikowaną wadę decyzji także wówczas, gdy pozostałe strony są oznaczone prawidłowo[12]. Organ administracji publicznej jest obowiązany oznaczyć wszystkie strony postępowania. Organ nie może ograniczyć się do oznaczenia jako stron osób, na których żądanie postępowanie zostało wszczęte, bowiem brak jest podstaw prawnych różnicowania stron na takie, które są adresatami decyzji i te, którym się doręcza decyzję. Jeżeli bowiem dany podmiot ma status strony postępowania, to bez względu na przyczyny uzyskania takiego statusu, powinien być wymieniony w decyzji administracyjnej jako strona postępowania[13].
Decyzja powinna zawierać powołanie podstawy prawnej. Powołanie podstawy prawnej to przytoczenie przepisów prawa materialnego, na których organ administracji publicznej oparł swoje rozstrzygnięcie. Należy podzielić pogląd, że jako podstawę prawną decyzji należy powoływać jedynie przepisy proceduralne mające szczególny związek z decyzją[14]. Powoływanie wszystkich przepisów kodeksu, które miały zastosowanie w sprawie byłoby bowiem zbytnim formalizmem. Niezbędne jest natomiast powoływanie stosowanych przepisów kodeksu, gdy chodzi o stwierdzenie nieważności decyzji, wznowienie postępowania, umorzenie postępowania itd. Podstawą prawną decyzji mogą być tylko przepisy prawne powszechnie obowiązujące. Brak powołania podstawy prawnej decyzji nie pozbawia decyzji bytu prawnego, bowiem powołanie podstawy prawnej nie jest warunkiem istnienia decyzji, lecz warunkiem jej prawidłowości w znaczeniu formalnym. Organ administracji publicznej jest obowiązany powołać przepis prawa stanowiący podstawę prawną rozstrzygnięcia sprawy co do jej istoty.
Decyzja powinna zawierać rozstrzygnięcie. Według koncepcji decyzji jako aktu stosowania prawa, rozstrzygnięcie – to wiążące ustalenie konsekwencji stosowanego przepisu prawa materialnego; w tym sensie decyzja rozstrzyga sprawę administracyjną co do jej istoty. Jednakże pojęcie „rozstrzygnięcie” zawarte w komentowanym przepisie jest szersze, bowiem obejmuje także decyzje w znaczeniu wyłącznie formalnym, a zatem rozstrzygnięcie o zakończeniu postępowaniu w inny sposób niż rozstrzygnięcie co do istoty sprawy, np. rozstrzygnięcie o umorzeniu postępowania. Rozstrzygnięcie zwane także osnową lub sentencją decyzji powinno być sformułowane jasno i precyzyjnie, aby było zrozumiałe dla stron bez uzasadnienia, które nie zawsze musi być składnikiem decyzji[15]. Nie jest dopuszczalne rozstrzyganie o części uprawnień lub obowiązków stron w osnowie decyzji, a o pozostałej części w uzasadnieniu. Brak rozstrzygnięcia nie zezwala na uznanie danego aktu za decyzję administracyjną[16].
Decyzja powinna zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne. W piśmiennictwie z zakresu teorii prawa podkreśla się, że uzasadnienie decyzji spełnia następujące funkcje:
- a) spełnia prawny obowiązek wykazania, na jakiej podstawie decyzja została podjęta,
- b) daje podstawę kontroli poprawności decyzji,
- c) może odgrywać rolę perswazyjną w stosunku do adresatów decyzji oraz innych podmiotów, oraz wobec organów orzekających, przed którymi sprawa może się toczyć w trybie odwoławczym,
- d) inne rozmaite dalsze funkcje (element wpływający na kształtowanie praktyki precedensowej i przewidywalności decyzji oraz na kształtowanie się postaw oceniających wśród organów orzekających) mogą wreszcie stanowić materiał, który uwzględniony przez prawodawcę będzie wpływał na zmiany stanu prawnego,
- e) opisową, gdy ma odpowiadać procesowi podjęcia decyzji przez organ orzekający[17].
W doktrynie prawa i postępowania administracyjnego obowiązek uzasadniania decyzji wiąże się zwykle z zasadą przekonywania (art. 11 KPA) oraz z wyrażoną w art. 8 KPA zasadą pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa oraz świadomości i kultury prawnej obywateli[18]. Jest sporne, czy uzasadnienie decyzji ma spełniać jedynie funkcję perswazyjną czy także odzwierciedlać motywy decyzji. Zagadnienie jest doniosłe, bowiem uznanie, że w uzasadnieniu decyzji przeważa uzewnętrznienie motywacji decyzji administracyjnej pozwala przyjąć, że uzasadnienie stanowi integralną część decyzji, że uzasadnienie i rozstrzygnięcie można rozpatrywać jako elementy równorzędne materialnie i uzupełniające się wzajemnie[19]. Uzasadnienie stanowi integralną część decyzji w znaczeniu formalnoprawnym jako składnik decyzji. Nie stanowi ono jednakże części rozstrzygnięcia decyzji, bowiem tylko w osnowie decyzji zawarte jest rozstrzygnięcie sprawy co do jej istoty. W doktrynie trafnie podkreśla się, że stosunek uzasadnienia do rozstrzygnięcia polega na tym, że uzasadnienie ma objaśnić tok myślenia prowadzący do zastosowania przepisu prawnego w sprawie[20]. Uzasadnienie może być przedmiotem odrębnego zaskarżenia do sądu administracyjnego nie dlatego, że stanowi integralną część rozstrzygnięcia decyzji, lecz dlatego, że zawiera ustalenia i wyjaśnienia, które są sprzeczne z treścią rozstrzygnięcia[21]. Strona jest bowiem związana treścią rozstrzygnięcia, a nie jego uzasadnieniem.
Decyzja powinna zawierać zarówno uzasadnienie faktyczne, jak i prawne. Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej. W uzasadnieniu faktycznym organ administracji publicznej powinien zatem dokładnie wskazać podstawę faktyczną rozstrzygnięcia. Uzasadnienie prawne decyzji polega na wyjaśnieniu podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa. Przytoczenie przepisów prawa polega na podaniu treści tych przepisów[22].
Organ administracji publicznej jest obowiązany uzasadnić wszystkie decyzje wydane na skutek odwołania. Decyzje wydane na skutek odwołania to decyzje organu odwoławczego wymienione w art. 138 KPA. Każda decyzja organu odwoławczego, nawet uwzględniająca w całości żądanie strony lub wszystkich stron, musi zawierać faktyczne i prawne uzasadnienie. Organ jest ponadto obowiązany uzasadnić każdą decyzję pierwszoinstancyjną rozstrzygającą sporne interesy stron; o tym, czy interesy stron są sporne, decyduje treść żądania stron w świetle prawa materialnego stanowiącego podstawę żądania[23].
Organ administracji publicznej może odstąpić od uzasadnienia decyzji wydanej w pierwszej instancji, gdy decyzja uwzględnia w całości żądanie strony, a w razie wielości stron postępowania, gdy uwzględnia w całości żądania wszystkich stron. Organ musi zatem uzasadnić decyzję pierwszoinstancyjną, gdy decyzja uwzględnia żądanie strony jedynie w części, a w razie wielości stron, gdy decyzja nie uwzględnia w całości lub w części żądania nawet jednej ze stron. Organ administracji publicznej może odstąpić od uzasadnienia decyzji w tych przypadkach, w których z dotychczasowych przepisów ustawowych wynikała możliwość zaniechania lub ograniczenia uzasadnienia ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa lub porządek publiczny (art. 107 § 5). Należy ponadto podkreślić, że organ administracji publicznej może nie tylko ograniczyć uzasadnienie do niektórych jego elementów, lecz może w ogóle zaniechać sporządzenia uzasadnienia. Z obowiązku uzasadnienia prawnego i faktycznego nie są zwolnione decyzje uznaniowe[24].
Decyzja powinna zawierać pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, zaś decyzja, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego, powinna zawierać pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa albo skargi. Z wykładni językowej przepisu art. 107 § 1 wynika, że organ administracji publicznej nie jest obowiązany pouczyć o dopuszczalności wniesienia nadzwyczajnych środków zaskarżenia decyzji ostatecznych, np. o dopuszczalności skargi o wznowienie postępowania[25]. Pouczenie zawarte w decyzji nie może ograniczać się do stwierdzenia, że od decyzji służy odwołanie, powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego, lecz powinno także określać tryb wniesienia środka prawnego, tj. termin złożenia środka prawnego i organ właściwy do rozpoznania tego środka, a także organ, za pośrednictwem którego należy wnieść środek prawny, jeżeli przepisy ustanawiają taki szczególny tryb. Brak pouczenia co do prawa odwołania, powództwa lub skargi rodzi uprawnienie strony do żądania uzupełnienia co do tego prawa, zaś błędne pouczenie nie może szkodzić stronie, która zastosowała się do tego pouczenia[26].
Decyzja powinna zawierać podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji. Ujęcie decyzji administracyjnej jako oświadczenia woli czyni istotnym złożenie podpisu, bowiem dopiero po złożeniu podpisu na dokumencie oświadczenie woli zostaje
wyrażone w formie pisemnej. Podpis służy „przede wszystkim do identyfikowania osoby składającej podpis oraz do ustalenia treści złożonego przez nią oświadczenia woli”[27]. Na podpis składają się następujące cechy: 1) jest to językowy znak graficzny utrwalony w dokumencie, 2) składający oświadczenie woli stawia ten znak własnoręcznie, 3) wskazuje w zasadzie imię i nazwisko składającego oświadczenie woli, 4) podpis umieszcza się pod tekstem oświadczenia woli[28].
Z zestawienia przepisów art. 107 § 1 i art. 107 § 2 KPA wynika, że decyzja powinna zawierać składniki wymienione w pierwszym z powołanych przepisów i określone w przepisach szczególnych. W związku z tym należy przyjąć, że dodatkowe składniki decyzji, takie jak termin, warunek i zlecenie, mogą być zawarte w decyzji, jeżeli przewidują to przepisy szczególne; dodatkowymi składnikami decyzji jest klauzula natychmiastowej wykonalności.
Instytucje terminu i zlecenia zostały przejęte do postępowania administracyjnego z prawa cywilnego. Przez warunek rozumie się „zawarte w treści czynności prawnej zastrzeżenie, które uzależnia powstanie lub ustanie skutku prawnego od zdarzenia przyszłego i niepewnego” (art. 89 KC). Rozróżnia się warunek zawieszający, tj. zastrzeżenie, które uzależnia powstanie skutków prawnych czynności prawnej od zdarzenia przyszłego i niepewnego, i warunek rozwiązujący, tj. zastrzeżenie, według którego skutek prawny ustaje, jeżeli nastąpi zdarzenie przyszłe i niepewne[29]. Jeżeli warunek się ziści, a czego innego w czynności prawnej nie postanowiono, od tego momentu (ex nunc) powstają (przy warunku zawieszającym) albo ustają (przy warunku rozwiązującym) skutki czynności prawnej[30]. W odróżnieniu od warunku zastrzeżenie terminu wiąże powstanie lub ustanie skutków czynności prawnych określonym zdarzeniem przyszłym, ale pewnym. Zastrzeżenie terminu wskazującego na przyszłe i pewne zdarzenie niekoniecznie musi określać, kiedy ono nastąpi. Najczęściej jednak zdarzenie to jest wskazane przez podanie daty lub okresu[31].
Zlecenie to także dodatkowe postanowienie w decyzji. Zawiera w swej treści pewien nakaz, polegający na nałożeniu dodatkowego obowiązku lub dokonaniu pewnej czynności w związku z „osnową” decyzji. Niespełnienie zlecenia nie ma wpływu na moc prawną decyzji, lecz jedynie implikuje zastosowanie środków przymuszających do wykonania obowiązku nakazanego zleceniem. Ta cecha odróżnia zlecenie od warunków[32].
Istotą natychmiastowej wykonalności decyzji administracyjnych jest z kolei to, że decyzja staje się wykonalna i stanowi tytuł egzekucyjny, mimo że nie jest ostateczna. Natychmiastowa wykonalność przysługuje niektórym decyzjom z mocy ustawy, a innym decyzjom może być nadana przez organ administracji publicznej. Rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany jedynie decyzji, od której służy odwołanie, czyli od decyzji nieostatecznej[33]. Rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany decyzji nieostatecznej z urzędu lub na wniosek strony. Należy przyjąć, że organ z urzędu nadaje decyzji rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli natychmiastowe wykonanie decyzji jest niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego albo dla zabezpieczenia gospodarstwa przed ciężkimi stratami bądź też ze względu na inny interes społeczny[34]. Nadanie zaś decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności następuje na wniosek strony, jeżeli natychmiastowe wykonanie decyzji jest niezbędne ze względu na wyjątkowo ważny interes strony; w przypadku gdy organ uzna, że brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku strony, wówczas powinien wydać postanowienie o odmowie nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności. Ocena, czy istnieją przesłanki nadania decyzji nieostatecznej rygoru natychmiastowej wykonalności, należy do organu, który wydał decyzję[35]. Rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany decyzji w chwili jej wydania, jak i po jej wydaniu. Rozstrzygnięcie organu administracji publicznej w sprawie nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności, jeżeli rygor ten jest nadawany w chwili wydania decyzji, stanowi składnik tej decyzji. Należy przyjąć, że decyzja staje się natychmiast wykonalna z dniem wydania decyzji pisemnej lub z dniem ogłoszenia decyzji ustnej, gdy rygor został nadany w decyzji[36]. W przypadku zaś gdy rygor natychmiastowej wykonalności decyzji został nadany w drodze postanowienia, decyzja staje się natychmiast wykonalna z chwilą wydania postanowienia. Rygor natychmiastowej wykonalności wygasa z dniem wydania decyzji organu odwoławczego zmieniającej lub uchylającej decyzję opatrzoną rygorem albo uchylającej rygor oraz z dniem wydania postanowienia organu wyższego stopnia o uchyleniu postanowienia o nadaniu decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności[37].
Prawnik Zawiercie – Porady prawne Zawiercie – SALVOIURE – www.salvoiure.pl
[1] P. Polański, Kodeks postępowania administracyjnego z komentarzem, Warszawa, 2010, s. 263.
[2] Wyrok NSA z dnia 27 lutego 1991 r., SA/Lu 149/91.
[3] W. Dawidowicz, Ogólne postępowanie…, op. cit., s. 288.
[4] Wyrok NSA z dnia 20 lipca 1981 r., SA 1163/81, OSP 1982, z. 9-10, poz. 169.
[5] B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania…, op. cit., s. 571.
[6] M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania…, op. cit., s. 479.
[7] Wyrok NSA z dnia 4 lipca 1997 r., I SA/Kr 88/97, Wspólnota 1998, nr 1, poz. 26.
[8] G. Łaszczyca, Cz. Martysz, A. Matan, Kodeks postępowania…, op. cit., s. 59.
[9] W. Dawidowicz, Zarys procesu administracyjnego, Warszawa, 1989, s. 53.
[10] Z. Janowicz, Kodeks postępowania, op. cit., s. 468.
[11] W. Dawidowicz, Zarys procesu…, op. cit., s. 53.
[12] G. Łaszczyca, Cz. Martysz, A. Matan, Kodeks postępowania…, op. cit., s. 66.
[13] B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania…, op. cit., s. 573.
[14] W. Dawidowicz, Ogólne postępowanie…, op. cit., s. 278.
[15] Wyrok NSA z dnia 30 grudnia 1987 r., SA/Gd 1045/87, ONSA 1987, nr 2, poz. 94.
[16] M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania…, op. cit., s. 481.
[17] ibidem, s. 482.
[18] Z. Janowicz, Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądem administracyjnym, Warszawa – Poznań, 1987, s. 266.
[19] J. Zimmermann, Motywy decyzji administracyjnej i jej uzasadnienie, Warszawa, 1981 , s. 131.
[20] B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania…, op. cit., s. 576.
[21] W. Jakimowicz, Problem definiowania pojęcia decyzji administracyjnej, Prz. Sąd. 2000, nr 10, s. 83.
[22] Wyrok NSA z dnia 10 lipca 1985 r., SA/Kr 579/85, ONSA 1985, nr 2, poz. 14.
[23] B. Adamiak, J. Borkowski, Polskie postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, Warszawa, 2001, s. 224.
[24] Wyrok NSA z dnia 1 lutego 1982 r., I SA 2671/81, ONSA 1982, nr 1, poz. 13.
[25] G. Łaszczyca, Cz. Martysz, A. Matan, Kodeks postępowania…, op. cit., s. 69.
[26] R. Suwaj, Postępowanie administracyjne. Ćwiczenia, Warszawa, 2009, s. 133.
[27] Z. Radwański, Prawo cywilne. Część ogólna., Warszawa, 2005, s. 199
[28] ibidem, s. 200.
[29] T. Woś, Termin, warunek i zlecenie w prawie administracyjnym, PiP 1994, nr 6, s. 63.
[30] Z. Radwański, Prawo cywilne…, op. cit., s. 243.
[31] ibidem.
[32] T. Woś, Termin, warunek i zlecenie…, op. cit., s. 65.
[33] W. Dawidowicz, Postępowanie administracyjne, op. cit., s. 207.
[34] G. Łaszczyca, Cz. Martysz, A. Matan, Kodeks postępowania…, op. cit., s. 78.
[35] ibidem, s. 79.
[36] B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania…, op. cit., s. 579.
[37] M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania…, op. cit., s. 483.
